Het Gesprek bij CJVV over agressie op het voetbalveld

In een soort “Rondom Tien” setting waren stoelen geplaatst voor betrokkenen op het onderwerp van B-jeugd en voetbalagressie, overige belangstellenden namen daaromheen plaats. Gespreksleider Peter Coenen mocht bij aanvang van Het Gesprek zo’n 75 leiders, trainers, scheidsrechters en spelers verwelkomen. Na een korte terugblik op de gebeurtenissen in Almere werd er een minuut stilte gevraagd voor de familie van de overleden grensrechter Richard Nieuwenhuizen.

In de daaropvolgende gesprekken kwam ook duidelijk naar voren dat ook in Amersfoort het CJVV kader geschokt was. Op de vraag wie er wel eens een vervelende situatie op een voetbalveld heeft meegemaakt, kwamen bij een scheidsrechter, grensrechter, trainer en leiders emotievolle verhalen naar voren. Ondertoon bij dit gespreksonderwerp was toch wel de angst “Zou dit mij ook kunnen  overkomen?” Velen zijn getuige geweest van wangedrag op en rond de velden. Ouders, spelers en leiders laten regelmatig zien dat de autoriteit van de scheidsrechter niet wordt gerespecteerd. Een grensrechter vertelde hoe hij regelmatig door publiek wordt bejegend. “Soms angstaanjagend”.

Gespreksleider Peter Coenen stelde hierbij ook de CJVV clubspelregels aan de orde. Hierin staat zeer gedetailleerd beschreven hoe een speler of ouder zich op of rond het veld dient te gedragen. Elk lid zou bekend moeten zijn met deze clubspelregels. Uit de discussie kwam naar voren dat je er met clubspelregels alleen niet bent. Zo zal er meer gedaan moeten worden met de rol van de ouders. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door ouderavonden. Voor hen is het ook van groot belang te weten hoe men bij CJVV met elkaar om wil gaan. “Door ouderparticipatie zou je ontsporingen kunnen voorkomen” zo dacht één van de deelnemers aan het gesprek. Daarnaast zouden er rondom de clubspelregels bijeenkomsten met het kader moeten worden gehouden, zodat die beter zijn toegerust bij het handhaven daarvan.

Het Gesprek bij CJVV voldeed duidelijk aan de behoefte, ook al gezien het grote aantal deelnemers. Op waardige wijze kon er over de complexe problematiek van agressie in de sport worden gesproken. Zo was het grote aantal verschillende mensen, van jong tot oud, wat zich actief in Het Gesprek mengde opmerkelijk. Ook hieruit bleek de behoefte die er bij vele actieve clubleden bleek, aan een dergelijke bijeenkomst.

Agressie op het voetbalveld

Op 8 december werden alle wedstrijden in het amateurvoetbal door de KNVB afgelast om de dood door mishandeling van grensrechter Richard Nieuwenhuizen uit Almere te herdenken. CJVV hield die middag in de kantine een drukbezochte bijeenkomst over agressie op het voetbalveld.

Tijdens die bijeenkomst werd duidelijk dat ook CJVV-grensrechters, scheidsrechters en spelers te maken krijgen met agressie op het veld. Een grensrechter vertelde dat hij elke week te maken heeft met verbaal geweld en soms met fysieke bedreigingen (fruit gooien). Een scheidsrechter verhaalde van een incident, anderhalf jaar geleden, toen een CJVV-speler uit een B-team een tegenspeler met een keiharde karatetrap probeerde uit te schakelen. De KNVB schorste deze speler een aantal wedstrijden, maar het bestuur besloot met harde hand op te treden en royeerde hem. Spelers zijn geregeld getuige van verbale en soms fysieke agressie op het veld, vaak tegen scheidsrechters.

Waar komt deze agressie vandaan? De aanwezigen konden wel een aantal redenen bedenken. In de eerste plaats kunnen de emoties tijdens een voetbalwedstrijd hoog oplopen, niet alleen door de spanning van het spel, maar ook doordat sommige voetbalspelers alle opgekropte emoties van de voorgaande week ontladen tijdens zo’n wedstrijd en er een opgefokte sfeer kan hangen. Daarnaast is het een uiting van een breder maatschappelijk probleem, waaronder gebrek aan opvoeding en zelfbeheersing, waardoor er teveel ‘korte lontjes’ rondlopen.

In de tweede plaats is voetbal – in tegenstelling tot rugby – een sport waar het normaal gevonden wordt om te protesteren tegen beslissingen van scheidsrechters. Bij veel voetbalwedstrijden worden verbaal geweld en dreigementen niet bestraft.

In de derde plaats geven toeschouwers, trainers en leiders langs de lijn niet altijd het goede voorbeeld. Schreeuwende toeschouwers leiden snel tot scheldende toeschouwers. Als je een betaald voetbalwedstrijd bezoekt, hoor je hoe toeschouwers haattermen uitschreeuwen richting de spelers en de scheidsrechter. Veel toeschouwers en ouders kijken weg als verbaal of fysiek geweld plaatsvindt. Ze durven niet in te grijpen. En vaak wisselen leiders of trainers spelers niet die zich misdragen.

Er werden ook een aantal verbeterpunten aangedragen door de aanwezigen. Zo zouden we elkaar meer kunnen aanspreken op overtredingen en ingrijpen als het misgaat. Het mag niet zo zijn dat grens- of scheidsrechters slachtoffer worden van geweld en niemand een vinger uitsteekt om hen te helpen. Daarvoor is het nodig dat mensen langs de lijn elkaar kennen. Als je elkaar kent, sta je samen sterk en durf je gezamenlijk op te treden tegen verbaal en fysiek geweld. Een vader suggereerde dat ouders langs de lijn aan het begin van de wedstrijd vaker een praatje moeten maken met elkaar. Een ander vond dat je elkaar na afloop van de wedstrijd de hand zou moeten schudden.

Daarnaast zouden de regels beter gehandhaafd kunnen worden. Alle Amersfoortse voetbalvereniging hebben het gedragsconvenant ‘Samen voetballen in Amersfoort’ ondertekend. Dit convenant staat ook op de website. Maar de inhoud leeft nog onvoldoende. Niet alleen scheidsrechters, trainers en leiders moeten de gedragsregels uit dit convenant beter handhaven, maar ook de spelers zouden middels bijeenkomsten beter op de hoogte gebracht kunnen worden. Een leider zei dat je al moet ingrijpen als de overtredingen nog klein zijn: ‘het begint met vloekwoorden’.

Er was nog wel enige discussie over de toelaatbaarheid van protesten tegen besluiten van scheidsrechters. Veel aanwezigen vonden dat je tijdens de wedstrijd niet mag protesteren, niet als speler en zeker niet als trainer of leider (voorbeeldfunctie). Anderen vonden het wel toelaatbaar als je niet te grof werd, want scheidsrechters maken soms fouten. Een leider was van mening dat de KNVB zich teveel verzet tegen de introductie van nieuwe technologieën, die de scheidsrechters kunnen helpen in hun oordeel.

Na een levendige discussie werd de bijeenkomst afgesloten. Het bestuur zal zich nu beraden op het vervolg.

Door Simone Kennedy

De gedragsregels uit het Convenant Samen Voetballen in Amersfoort:

Algemeen

1. Keur geweld, discriminatie, intimidatie, pesten en vandalisme in woord, geschrift en gebaar af.
2. Heb respect voor eigendommen van anderen en wees aansprakelijk voor door jou aangerichte schade.
3. Wees zuinig op de vereniging en de accommodatie.
4. Drugs zijn ten strengste verboden en volg de ordemaatregelen in het kader van ‘alcohol op het sportpark’.
5. Zorg voor een goede, prettige ontvangst van gasten, bezoekers en scheidsrechters.
6. Rode en gele kaarten worden altijd op het wedstrijdformulier vermeld.

Spelers

1. Toon respect voor de scheidsrechter in woord en gebaar en accepteer zijn beslissingen.
2. Gedraag je sportief in en buiten het veld.
3. Scheld niet op (mede)spelers en discrimineer geen andere spelers, leden en publiek.
4. Laat de kleedkamer na gebruik netjes achter. Heb respect voor andermans eigendommen en blijf van andermans spullen af.
5. Toon respect voor trainers, leiders, bestuur en andere vrijwilligers.
6. Spreek Nederlands zodat iedereen je kan verstaan.

Trainers/leiders

1. Vervul een voorbeeldfunctie voor spelers, ouders en toeschouwers.
2. Rapporteer ongeregeldheden aan het (jeugd)bestuur of de desbetreffende commissie.
3. Draag verantwoordelijkheid voor het omgaan met kleding, materiaal en ruimten.
4. Zie erop toe dat er zuinig wordt omgegaan met alle materialen en de accommodatie.

Ouders

1. Wees correct in woord en gedrag.
2. Coach uw kind alleen positief.
3. Bemoei u niet met het optreden van de scheidsrechter en de trainers/leiders.

Bestuurders

1. Schep voorwaarden voor een aantrekkelijk sportklimaat binnen de vereniging en zorg voor veiligheid op de accommodatie.